4 yaşındaki bir çocuğun odaklanma (dikkat süresi, seçici dikkat, basit yönerge takibi) becerilerini geliştirmek için Lego mükemmel bir araç. Aşağıda hemen uygulayabileceğin, adım adım talimatlı, ölçülebilir ve ebeveyn/öğretmen için pratik ipuçları içeren 8 oturumluk program var. Her oturum 15–25 dakika sürer; 4 yaş için ideal tempo ve düzeyde hazırlandı. Oturumların arasına kısa (günlük) mikro-aktiviteler de koydum — bunlar oyuna sık sık kısa egzersizler ekleyerek kalıcı gelişimi destekler.
Nasıl çalışır (kısa özet)
- Süre: 8 oturum — haftada 2 kez önerilir (4 hafta). İstersen 3 hafta (haftada 3) hızlandırılabilir ama zorlamayın.
- Oturum süresi: 15–25 dakika (4 yaş için optimal).
- Hedefler: Kesintisiz çalışma süresini kademeli artırmak; 2–3 adımlı yönergeyi hatırlayıp uygulamak; dikkat dağıtıcıları azaltmak; sabır ve beklemeyi geliştirmek.
- Ölçüm: Basit günlük çizelgeyle her oturum sonrası “odaklanma puanı” kaydedilir (1–5). Başlangıçta 1–2 dakika kesintisiz süreden başlanması normaldir.
Başlamadan önce: Hazırlık ve ölçüm
- Malzemeler: Duplo veya büyük Lego parçaları (küçük parça boğulma riski olmadığı için Duplo tercih edilebilir), zamanlayıcı (telefon/timers), renk kartları (kestiğin renkli kağıtlar), küçük saklama kutuları.
- Gözlem/Baseline: İlk oturumdan önce basit bir test yap: “Şimdi sana 3 dakika boyunca sadece Lego ile oynamanı isteyeceğim. Ben sessizce bekleyeceğim.” (Ebeveyn dikkat dağıtıcı olmadan gözlemler: kaç dakika kesintisiz oynadı? Kaç kez yardım/uyarı gerekti?) Bu başlangıç değeridir.
- Kural-defteri (görsel): 3 basit kural hazırlayın ve duvara asın: 1) “Önce plan yap” 2) “Bekle — yardım ister misin?” 3) “Parçaları toplarız.” Görsel semboller kullan (resim/emoji).
Ölçüm yöntemi (çok basit)
Her oturum sonrası:
- Kesintisiz süre (dakika) — kronometre ile ölç.
- Yönerge doğruluğu — verilen 2–3 adımın kaçını doğru yaptı (0–3).
- Davranış puanı (1–5) — 1 = Çok dağınık, 5 = Çok iyi odaklandı.
Bu 3 veriyi küçük bir tabloya kaydet (kağıt/sınav defteri). Haftalık trendi gör.
8 Oturumluk Program (adım adım)
Oturum 1 — Tanışma & Baseline tekrar (15–20 dk)
Amaç: Ortamı tanıtma, kuralları öğrenme, baseline kaydı.
- 0–3 dk: Kısa ısınma konuşması: “Bugün Lego ile kısa bir oyun oynayacağız. Kurallarımız üç taneydi, hatırlıyor musun?” (Görsel kuralları hatırlat).
- 3–5 dk: 1–2 dakika serbest oyun (çocuğun motivasyonunu ölç).
- 5–15 dk: Kısa talimat testi: 2 adımlı basit görev ver (ör. “mavi parçadan bir taban yap, sonra kırmızı bir kule koy”). Zaman sayacı açık. Oturumu bitirip ölçümü kaydet.
İpucu: Çok övmeyi ve yüksek beklentiyi karıştırma — küçücük başarıyı bile abartılı olmadan vurgula.
Oturum 2 — Renkli Kule (15–20 dk)
Amaç: Seçici dikkat ve adım izleme.
- 0–2 dk: Kuralları hatırlat.
- 2–5 dk: Renk kartlarını göster, hedef rengi seçtir.
- 5–18 dk: “Sadece Mavi Kule” oyunu: Zamanlayıcı 7 dakika. Amaç: sadece seçilen rengin parçalarından 6 katlı bir kule yapmak. Her 2 kat tamamlandığında kısa bir alkış/duraklama (nefes al).
- 18–20 dk: Kısa değerlendirme, ölçüm.
Uyarlama: Eğer fazla kolaysa kat sayısını artır; zor gelirse süreyi 10 dakikaya böl.
Oturum 3 — Talimat Kartları (20 dk)
Amaç: Çalışma belleği (2–3 adımı hatırlama).
- 0–3 dk: Kartları göster, 20–30 saniye bakmasına izin ver. Kartlarda resimler + 2 kısa cümle olsun.
- 3–15 dk: Kartları topla; çocuğun hatırlayarak uygulamasını iste. Yanlışsa bir kez sözlü ipucu ver.
- 15–20 dk: Ölçüm ve kısa övgü.
İpucu: Kartları başlarda çok basit tut; zamanla adım sayısını 1’e çıkar.
Oturum 4 — Sessiz İnşa & Dürtü Kontrolü (15–20 dk)
Amaç: Dürtü kontrolü, sabır, planlama.
- 0–3 dk: “Sessiz İnşa” kuralını duyur. İnşa sırasında konuşmak/söylemek yerine el hareketiyle “dur” işareti uygulanacak.
- 3–5 dk: Küçük görsel plan yapma (2-3 çizgiden oluşan basit bir resim: taban, kule, figür).
- 5–18 dk: 10 dakikalık inşa; çocuğu 2 kez kontrol et. Herhangi bir acele hareket gördüğünde nazikçe “bekle, planına bak” de.
- 18–20 dk: Ölçüm.
İpucu: Dürtü kontrolünü ödüllendir: 3 dakika boyunca planlı kalırsa küçük bir çıkartma ver.
Oturum 5 — Hikâye-Bitirme (20–25 dk)
Amaç: Odak + dil; bir mini hikâye kurup tamamlamak.
- 0–5 dk: Bir başlangıç cümlesi ver: “Küçük araba yolda kaldı…” Çocuğa 2 parça vererek devam ettirmesini iste.
- 5–20 dk: İnşa + hikâye anlatma: Çocuk yaparken ne olduğunu anlatır. Sen pasif dinleyici ol.
- 20–25 dk: Ölçüm, hikâyeyi birlikte bitir.
İpucu: Hikaye anlatımı, dikkat süresini doğal olarak uzatır çünkü anlam yükü oluşur.
Oturum 6 — Zamanlı Mini Görevler (15 dk)
Amaç: Zaman yönetimi ve hedefe odaklanma.
- 0–3 dk: Görevi açıkla: “3 dakika içinde düz bir yol yap; sonra 3 dakika içinde küçük araba koy.”
- 3–13 dk: İlk 3 dakika + ikinci 3 dakika (aralarda 30 saniye mola).
- 13–15 dk: Ölçüm.
İpucu: Zamanlayıcı sesi çocuğun ilgisini artırır; birlikte kronometreyi kurun.
Oturum 7 — Grup/Paylaşım Oyunu (20–25 dk)
Amaç: Sosyal dikkat, paylaşma ve görev paylaşımı. (Ebeveyn veya 1 başka çocukla)
- 0–5 dk: Rolleri paylaş (birisi parça seçer, biri yerleştirir).
- 5–20 dk: 15 dakika birlikte inşa; görev değiş tokuşuna izin ver (esneklik testi).
- 20–25 dk: Ölçüm (özellikle “beklemeyi” ve “sıra alma” davranışlarını not et).
Uyarlama: Eğer tek başına oynuyorsa ebeveyn rolünü minimumda tut.
Oturum 8 — Değerlendirme & Kutlama (20–25 dk)
Amaç: Ön testle karşılaştırma, ilerlemeyi görselleştirme ve motive etme.
- 0–5 dk: Başlangıçtaki baseline testi tekrar: 3 dakika kesintisiz oyun iste.
- 5–15 dk: 2–3 adımlı talimat testi (aynı zorluk seviyesinden bir tane).
- 15–25 dk: Sonuçları birlikte gözden geçir (çocuğa uygun dille). Küçük bir sertifika/çıkartma ver ve başarıları kutla.
İpucu: Somut ilerleme göstermek motivasyonu artırır.
Günlük Mikro-aktiviteler (5 dakikada yapılır)
- “Sakla-Bul”: 2-3 parça sakla; çocuğun yalnızca 3 nefes sonra bulmasını iste. (çalışma belleği + bekleme)
- “Renk Seç”: Hızlıca bir renk söyle, 30 saniyede sadece o renkten 3 parça getir.
- “Sessiz Sayma”: Parçaları sayarken sessiz kalma egzersizi (dikkat + dürtü kontrolü).
Ebeveyn/Öğretmen İçin Pratik İpuçları
- Kısa ve sabit zaman: 15–25 dakika arası; daha uzun seanslar 4 yaş için verimsiz.
- Kesintileri azalt: Telefonları uzak tut; televizyon kapalı.
- Ödül sistemini basit tut: Her başarılı oturum için çıkartma; 5 çıkartma = küçük bir sürpriz.
- Dil kullanımı: Net, kısa cümleler. Tekrar gerekirse yalnızca 1 defa ipucu ver.
- Duyusal ihtiyaçlar: Bazı çocuklar hareket/kısa atlama ile dikkat toplayabilir — oturum öncesi 1–2 dk hareket serbestliği ver.
- Sabır ve övgü: İlerleme küçük adımlarla olur — her gelişmeyi not et.
Uyarlamalar / Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Dikkat eksikliği veya hassasiyet varsa: Oturumları 5–10 dakikaya böl, daha sık mola ver.
- Küçük parçalar riski: 4 yaş için Duplo veya büyük Lego tercih et. Küçük kardeş varsa güvenli saklama şart.
- Eğer çocuk aşırı huzursuzsa: Oturumu iptal etmekten çekinme; ertesi gün yeniden dene — süreklilik ama zorlamama önemli.
Beklenen Kazanımlar (4 haftada gerçekçi hedefler)
- Kesintisiz Lego çalışma süresinde haftalık 30–90 saniye artış (çocuğa göre değişir).
- 2–3 adımlı yönergeleri bağımsız tamamlama oranında bariz artış.
- Daha iyi sırada bekleme ve daha az anlık müdahale isteği.
- Basit plan yapma becerisinde ilerleme (çizimle ifade etme).
No responses yet