Sjögren Sendromu Nedir?

Sjögren Sendromu Nedir?

Sjögren sendromu, bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırdığı otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalıkta, göz yaşı ve tükürük üreten bezler iltihaplanır ve azalmış salgı yapar. Bu da gözde, ağızda ve vajinada kuruluk gibi belirtilere yol açar. Sjögren sendromu, başka romatizmal hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilir (sekonder) veya tek başına oluşabilir (primer). Hastaların çoğu kadındır ve genellikle 40-60 yaş arasında tanı konur.

Sjögren Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

Sjögren sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Hastalıkta, lenfosit adı verilen beyaz kan hücreleri, vücudun kendi dokularını yabancı olarak algılar ve saldırır. Bu da bezlerde hasara ve salgı azalmasına neden olur. Sjögren sendromu, bazen romatoid artrit, lupus, skleroderma gibi diğer otoimmün hastalıklarla birliktelik gösterebilir.

Sjögren Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Sjögren sendromunun en sık görülen belirtileri şunlardır:

• Kuru göz: Gözlerde yanma, batma, kızarıklık, kaşıntı, ışığa hassasiyet, görmede bulanıklık gibi şikayetlere neden olur. Göz kuruluğu tedavi edilmezse, kornea adı verilen gözün dış tabakasında yara veya enfeksiyon oluşabilir. Bu da görme kaybına kadar gidebilir.
• Kuru ağız: Ağızda kuruluk hissi, yutma güçlüğü, tat alma bozukluğu, dilde yanma veya şişme, diş eti iltihabı, diş çürükleri, ağız kokusu gibi sorunlara yol açar. Ayrıca ağızda mantar enfeksiyonları da sık görülebilir.
• Kuru vajina: Vajinal kuruluk cinsel ilişkide ağrı, yanma veya kanama gibi problemlere neden olabilir. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonları da artabilir.
• Şişmiş tükürük bezleri: Tükürük bezleri kulakların önünde veya çene altında şişebilir ve hassaslaşabilir. Bazen ateş de eşlik edebilir.
• Eklem ağrısı ve şişliği: Romatoid artrite benzer şekilde eklemlerde iltihaplanma olabilir. Özellikle ellerde ve ayaklarda küçük eklemler etkilenir.
• Yorgunluk ve halsizlik: Sjögren sendromlu hastaların çoğunda kronik yorgunluk ve halsizlik hissi vardır. Bu durum günlük aktiviteleri olumsuz etkileyebilir.
• Deri kuruluğu: Deride kuruluk, pullanma, kaşıntı gibi belirtiler görülebilir. Deri enfeksiyonları da artabilir.
• Sinir sistemi tutulumu: Sjögren sendromunda sinirler de iltihaplanabilir. Bu da baş ağrısı, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü gibi nörolojik bulgulara yol açabilir.
• Akciğer tutulumu: Sjögren sendromunda akciğerlerde de kuruluk olabilir. Bu da öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi şikayetlere neden olabilir. Ayrıca akciğer enfeksiyonları da sık görülebilir.
• Böbrek tutulumu: Sjögren sendromunda böbreklerde de iltihaplanma olabilir. Bu da idrarda protein veya kan kaçağı, böbrek taşı, böbrek yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.
• Karaciğer tutulumu: Sjögren sendromunda karaciğerde de iltihaplanma olabilir. Bu da karaciğer enzimlerinde yükselme, sarılık, karaciğer yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.
• Tiroid tutulumu: Sjögren sendromunda tiroid bezinde de iltihaplanma olabilir. Bu da tiroid hormonlarında azalma (hipotiroidi) veya artma (hipertiroidi) gibi sorunlara yol açabilir.

Sjögren Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Sjögren sendromunun teşhisi için şu testler yapılabilir:

• Göz muayenesi: Göz kuruluğunu değerlendirmek için Schirmer testi adı verilen bir test yapılır. Bu testte göz kapağının altına bir kağıt şerit yerleştirilir ve gözyaşı miktarı ölçülür. Ayrıca gözün ön yüzeyini boyayan bir damla da kullanılabilir.
• Ağız muayenesi: Ağız kuruluğunu değerlendirmek için tükürük miktarı ölçülür. Ayrıca ağızdaki mantar enfeksiyonları, diş çürükleri, diş eti iltihabı gibi sorunlar da araştırılır.
• Kan testleri: Sjögren sendromunda kan testlerinde iltihap belirteçleri olan CRP ve sedimantasyon yükselebilir. Ayrıca otoantikorlar adı verilen bağışıklık sisteminin kendi vücuduna karşı ürettiği antikorlar da saptanabilir. Bunlar ANA, RF, anti-SSA (Ro), anti-SSB (La) gibi antikorlardır.
• Tükürük bezi sintigrafisi: Tükürük bezlerinin fonksiyonunu değerlendirmek için radyoaktif bir madde enjekte edilir ve tükürük bezlerinin görüntüsü alınır.
• Tükürük bezi biyopsisi: Tükürük bezlerinden alınan küçük bir doku parçası mikroskop altında incelenir. Bu sayede lenfositik infiltrasyonun derecesi belirlenir.
• Diğer görüntüleme yöntemleri: Sjögren sendromunda diğer organların tutulumunu değerlendirmek için ultrasonografi, tomografi, manyetik rezonans gibi yöntemler kullanılabilir.

Sjögren Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Sjögren sendromunun kesin bir tedavisi yoktur. Ancak belirtileri azaltmak ve organ hasarını önlemek çeşitli tedaviler uygulanabilir. En doğru bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz.