Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kuruluşu, Avrupa’nın sömürgecilik dönemine, özellikle de 17. ve 18. yüzyıllarda İngiltere’nin Kuzey Amerika’daki kolonilerine dayanır. ABD’nin bağımsızlığını kazanma süreci, İngiltere ile olan siyasi ve ekonomik anlaşmazlıkların bir sonucu olarak ortaya çıktı. İşte ABD’nin kuruluş sürecinin ayrıntıları:
1. İngiltere’nin Kuzey Amerika’daki Kolonileri (1607-1775)
- 1607 yılında Virginia’da Jamestown, İngilizlerin Kuzey Amerika’daki ilk kalıcı yerleşimiydi.
- 1620’de Mayflower Gemisi ile gelen Püritenler, Massachusetts’te Plymouth Kolonisi’ni kurdu.
- ve 18. yüzyılda İngiltere, Doğu Kıyısı boyunca 13 Koloniyi kurarak ticaret ve tarıma dayalı bir sistem oluşturdu.
- Koloniler, İngiltere’ye ekonomik olarak bağımlıydı ve İngiliz yasaları ile yönetiliyordu. Ancak zamanla kendi kendilerini yönetmeye başladılar.
2. İngiltere ile Koloniler Arasındaki Çatışmalar (1763-1775)
Yedi Yıl Savaşı (1756-1763) sonrası İngiltere, Fransa’yı Kuzey Amerika’dan attı, ancak savaş büyük bir mali yük getirdi. İngiltere, kolonilere yeni vergiler koyarak bu borcu ödemeye çalıştı.
Kolonileri Ayaklandıran Vergiler ve Yasalar
- 1765 Damga Vergisi (Stamp Act): Her türlü resmi belgeye, gazeteye, oyun kartlarına damga vergisi kondu.
- 1767 Townshend Yasaları: Çay, cam, boya gibi ürünlerden gümrük vergisi alındı.
- 1773 Çay Yasası (Tea Act): İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’ne, Amerikan pazarında çay satma ayrıcalığı verildi. Bu, kolonilerde büyük tepkiye neden oldu.
Koloniler, “Temsil Yoksa Vergi de Yok!” (No Taxation Without Representation) sloganıyla vergilere karşı çıkmaya başladı.
Boston Çay Partisi (1773)
- Boston’daki kolonistler, İngiltere’nin çay vergisine karşı çıkarak, İngiliz gemilerindeki çayları denize döktüler.
- İngiltere bu protestoya sert tepki verdi ve Boston Limanı’nı kapattı.
- Bu olay, koloniler arasındaki dayanışmayı artırdı.
3. Amerikan Devrimi (1775-1783)
İngiltere’nin baskıları, 1775’te Amerikan Devrimi’nin başlamasına yol açtı.
Bağımsızlık Savaşı’nın Başlaması (1775)
- 19 Nisan 1775’te Lexington ve Concord Savaşları ile İngiliz askerleri ve Amerikan milisleri arasında ilk çatışmalar yaşandı.
- Kıta Kongresi (1775): 13 koloni, birleşerek İngiltere’ye karşı direnişi örgütlemeye başladı.
- George Washington, Amerika’nın başkomutanı olarak atandı.
4. Bağımsızlık Bildirgesi (4 Temmuz 1776)
- 4 Temmuz 1776’da Thomas Jefferson tarafından yazılan Bağımsızlık Bildirgesi kabul edildi.
- Amerika resmen bağımsızlığını ilan etti!
- Bildirgede, İngiltere’nin haksız uygulamaları anlatıldı ve herkesin “yaşama, özgürlük ve mutluluğa ulaşma hakkı” olduğu vurgulandı.
Ancak İngiltere, bu ilanı kabul etmedi ve savaş devam etti.
5. Bağımsızlık Savaşının Devamı (1776-1781)
- Saratoga Savaşı (1777): Amerikan ordusu, İngilizleri büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu zafer, Fransa’nın Amerika’ya destek vermesini sağladı.
- Yorktown Kuşatması (1781): Amerikan ve Fransız birlikleri, İngiliz ordusunu Virginia’daki Yorktown’da sıkıştırdı. İngiliz General Cornwallis teslim oldu.
- Bu savaş, Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın sonunu getirdi.
6. Paris Antlaşması (1783)
- İngiltere, Amerika’nın bağımsızlığını resmen tanıdı.
- Amerika’nın sınırları Atlantik Okyanusu’ndan Mississippi Nehri’ne kadar genişletildi.
- İngiliz askerleri kolonileri terk etti.
7. ABD’nin Kuruluşu ve Anayasası (1787)
- 1787’de Philadelphia Anayasa Kongresi toplandı ve ABD Anayasası hazırlandı.
- 1789’da George Washington, ABD’nin ilk başkanı oldu.
- Yeni anayasa, federal bir hükümet sistemini benimsedi.
Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere’nin ekonomik ve siyasi baskılarına karşı verilen bir özgürlük mücadelesiyle doğdu. Bağımsızlık Bildirgesi, Amerikan Devrimi ve Paris Antlaşması sürecin dönüm noktaları oldu. Demokrasi, özgürlük ve halkın yönetimi üzerine kurulan ABD, modern dünyanın en etkili ülkelerinden biri haline geldi.
No responses yet